Performance, ή στα ελληνικά απόδοση…το ευκταίο στη μηχανική, ένας όρος πολυδιάστατος στην αρχιτεκτονική. Στα περισσότερα πεδία που είναι συναφή με την αρχιτεκτονική, η «απόδοση» αποτελεί τον μοναδικό σκοπό του σχεδιασμού, θέτοντας την αισθητική, έννοια κυρίαρχη για τον αρχιτέκτονα, σε δεύτερη μοίρα. Για την αρχιτεκτονική, ωστόσο, ο όρος performance, σημαίνει πολύ περισσότερα, γεγονός που γίνεται σαφές, τόσο από τις πολλαπλές μεταφράσεις που επιδέχεται στην ελληνική γλώσσα, όσο και από τις διαφορετικές ερμηνείες που έχει πάρει στην ιστορία, όχι μόνο της ίδιας, αλλά και των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών. Η σύγχρονη αρχιτεκτονική πρακτική, μαζί με όλα τα νέα εργαλεία που έχει ενσωματώσει, βρίσκεται σε μία διαδικασία μετάβασης. Η θεώρηση του κτιρίου μεταβαίνει από την αδρανή οντότητα στο «ομιλόν σώμα», ένα σώμα που εντάσσεται σε ένα σύστημα ενεργών παραγόντων, οι οποίοι επιδρούν σε αυτό, αναπτύσσοντας μεταξύ τους σχέσεις έντονης αλληλεπίδρασης. Η αντίληψη αυτή του αρχιτεκτονικού έργου, ως κομμάτι, δηλαδή, ενός δυναμικού συστήματος, δημιουργεί της προϋποθέσεις για την ανάδυση μιας πολυεπίπεδης «εν δυνάμει» απόδοσης, που επεκτείνεται πέρα από την ικανοποίηση ποσοτικών δεικτών και κριτηρίων απόδοσης του σήμερα. Στην προσπάθειά της να μελετήσει το εν λόγω φαινόμενο, η παρούσα ερευνητική εργασία, στο πρώτο μέρος της, έχει ως στόχο να ορίσει την έννοια «απόδοση» παρουσιάζοντας την πληθώρα των εκφάνσεων στο πεδίο της αρχιτεκτονικής, μέσα από μία ιστορική αναδρομή με αφετηρία το μοντέρνο κίνημα. Η αφήγηση ολοκληρώνεται στη σύγχρονη εποχή εστιάζοντας στη μετάβαση προς την κατανόηση του περιβάλλοντος, της υλικότητας και άλλων παραμέτρων ως κομμάτια ενός δυναμικού συστήματος, γεγονός που επιφέρει και τη δυναμική αντίληψη του αρχιτεκτονικού αντικειμένου, το οποίο, με τον τρόπο αυτό, καθίσταται ικανό να «εκφράζεται» και να αποδίδει. Στο δεύτερο μέρος της, η εργασία αναλύει το σύνολο των παραγόντων που αποκρυσταλλώνουν την αρχιτεκτονική μορφή και δημιουργούν σε αυτή την απόδοση, σε μία προσπάθεια να «συνθέσει» ένα θεωρητικό υπόβαθρο για μια αρχιτεκτονική προσανατολισμένη προς την απόδοση. Μπορεί η απόδοση, άραγε, να μετατραπεί σε κινητήρια δύναμη της αρχιτεκτονικής δημιουργίας;

Performance… the ultimate quest in engineering, a multifaceted term in architecture. In most of architecture-related fields, performance constitutes the unique driving force of the design, turning aesthetics -a dominating condition in architectural design- into a secondary need. However, performance in architecture is a vast concept, synthesized by the word’s multiple meanings, as well as the various interpretations given to it within the history of architecture, social and human sciences. Contemporary architecture, along with its incorporated new tools, is undergoing a transitional process. A building is no more considered an inert existence, but a “speaking body” that is involved in a system of interacting active agents (the environment –in its broader sense-, the material and spatial organization complex and the subject) that operate on it. This perception of the architectural work, as a part of a complex dynamic system, sets the foundations for the emergence of multileveled performances, marking the transition from today’s performance –as an indicator of fulfillment of a goal or a function- to performativity. The first part of this master’s dissertation, focuses on defining performance, in all its dimensions, looking through the latest history of architecture since Modernism. In the present, which is the final point of this narration, the emphasis is cast on the new consideration of environment, materiality and other design-related parameters, as elements of a non-linear heterogeneous system, which leads, also, to the conception of the architectural object as a dynamic, fluctuating factor, capable of performing and expressing itself. The second part of the work analyzes the active agents and other factors that crystallize form in architecture and contribute to its emerging performances, as an attempt to create the theoretical background for a performance-oriented architecture. Could performance, possibly, become the driving force of architectural design?